Te rejat
Komunat
Bujtinat
Blogjet
Guidat
.jpg)
Bjeshkatari
2024-11-14
Ferizaj në çdo hap: Udhëtim në Historinë dhe Kulturën e Qytetit
Nëse ndodheni në Ferizaj dhe dëshironi të eksploroni historinë e pasur dhe kulturën e qytetit, këto pika janë destinacione të mrekullueshme për t’u vizituar në këmbë. Duke filluar nga Biblioteka Publike "Sadik Tafarshiku," e cila bart histori të vjetra dhe ngjarje të rëndësishme, tek Teatri i Qytetit "Adriana Abdullahu" që ka qenë qendër e artit dramatik për dekada, e deri te Galeria e Arteve dhe Arkivi Historik, të cilat ruajnë trashëgiminë kulturore dhe artistike të qytetit. Për një udhëtim në kohë, vizitoni edhe Stacionin e Trenit, ndërtesën më të vjetër publike të Ferizajt, i cili ruan kujtime nga momente të dhimbshme e historike. Çdo hap në këto vende do t’ju ndihmojë të zbërtheni historinë dhe kulturën e Ferizajt me një përvojë të veçantë
Biblioteka Publike ,,Sadik Tafarshiku”
Objekti i bibliotekës është ndërtuar me 1908 duke hyrë në mesin e ndërtesave më të vjetra publike në qytetin e Ferizajt. Në të kaluarën kishte shërbyer si Komunë, më pas Ent Pedagogjik, kurse për një kohë bodrumi i saj kishte shërbyer edhe si burg, ku vuajtën dënime dhe maltretime të rënda shumë banorë të kësaj ane nga ana pushtetit ushtarako-policor serb. Pas luftës së fundit të Kosovës (1998-1999) ky objekt u shndërrua në Bibliotekë. Arkitektura e këtij objekti ka një strukturë të përbërë kryesisht nga ndikimi dhe gërshetimi i kulturave austriake dhe asaj të orientit.
Teatri i qytetit
Teatri i Qytetit në Ferizaj ka filluar të ndërtohet në vitin 1924 dhe ka përfunduar në vitin 1927. Në fillim kishte shërbyer si qendër gjimnastikore. Nga viti 1943, ky objekti fillon të përdoret për teatrin amator të Ferizajt. Themelues i Teatrit ka qenë Hasan Dyngjeri. Ky teatër ka pasur një numër të konsiderueshëm shfaqjesh të zhanreve të ndryshme të dramaturgjisë. Në vitin 2007 teatri u shndërrua nga një teatër amator në atë profesional, dhe mori emrin “Adriana Abdullahu”. Teatri “Adriana Abdullahu” ka një veprimtari e kontribut të pasur në artin dramatik kombëtar, duke qenë për mbi 50 vite, që nga viti 1970, organizatore e Festivalit më të madh mbarëkombëtar të teatrove.
Galeria e Arteve
Galeria e Arteve në Ferizaj është themeluar në vitin 2010 me vendim të Kuvendit Komunal të Ferizajt. Kjo Galeri ka për synim të prezantojë dhe të promovojë artet pamore, siç janë: piktura, skulptura, grafitet, dizajni, arkitektura, instalacionet dhe zhanre tjera të arteve pamore. Galeria e Arteve “Ismail Rama” ka një aktivitet të mbushur me ekspozita, rekuizita, punëtori, trajnime për artistë të rinj, etj. Për 12 vite ka realizuar rreth 70 ekspozita kolektive, kombëtare dhe ndërkombëtare me pjesëmarrje të artistëve nga shumë vende të botës, po ashtu edhe rreth 30 ekspozita individuale. Duke pasur një agjendë të ngjeshur me ngjarje jubilare, siç është ekspozita kolektive tradicionale për 17 Shkurt – ditën e Pavarësisë së Kosovës dhe ndarja e çmimit “Gursel Sylejmani”, më pas Bienali i vizatimit, Ditët e Kulturës, Ditët e Diasporës, Bienali i Skulpturës, Festivali i Karikaturës, Ekspozita e Fotografisë, është bërë njëra prej Galerive më së shumti aktivitete në vend.
Arkivi i Ferizajt
Objekti i Arkivit është ndërtuar në vitin 1928, ku gjatë periudhave të ndryshme historike është përdorur për funksione të ndryshme, si p.sh. stacion i sigurimit shtetëror. Objekti ka qenë në posedim privat deri në vitin 1947, atëherë kur shteti e pronëson.
Arkivi Historik i qytetit të Ferizajt është themeluar më 19.04.1980 me vendim të Kuvendit Komunal, por puna si njësi kulturore ka filluar nga data 01.09.1980. Gjithsej kishte 199 regjistratura të komunës.
Tani Arkivi Historik përfshin qytetin e Ferizajt me rrethin dhe vepron në kuadër të Drejtorisë për Kulturë, Rini dhe Sport. Përmban 68 fonde të veprimtarive të ndryshme (urbanizëm, arsim, ekonomi, bujqësi, administratë, komunikacion, plane të infrastrukturës, etj.).
Funksionimi ditor i Arkivit bëhet si në vijim: (1) klasifikimi i materialit arkivor dhe mirëmbajtja e tyre; (2) shërbimi ndaj qytetarëve me dokumentacione për të cilat kanë nevojë; (3) raportimet; (4) pranimi i dokumenteve dhe punimeve shkencore të qytetarëve, të dorëzuara vullnetarisht.
Ndërtesa Stacioni i Trenit
Ndërtesa e Stacionit të Trenit u ndërtua në vitin 1873 pas përfundimit të punimeve në ndërtimin e vijës hekurudhore. Kjo është ndërtesa më e vjetër publike në qytet. Hekurudha ishte projektuar nga francezët të cilët kishin bërë edhe projekte të shumta në territoret e Perandorisë Osmane. Kjo hekurudhë pati rol shumë të rëndësishëm në formimin e qytetit të Ferizajt, i cili me kalimin e viteve u zgjerua duke u bërë vendbanim i madh. Hekurudha në popull njihej me emrin “udha e frëngut’’. Gjithashtu, kjo hekurudhë evokon kujtime të shumta përgjatë ekzistencës së saj, duke bërë që shpesh herë të ishte vend i shumë ngjarjeve historike, duke nisur me depërtimin e qindra mijëra hebrenjve drejt kampeve të përqendrimit nazist, përgjatë Luftës së Dytë Botërore. Gjithashtu, në kujtesën tonë kolektive mbetet ende i freskët kujtimi për dëbimin e qindra mijëra shqiptarëve të Kosovës, si pasojë e dhunës dhe gjenocidit serb të ushtruar kundër popullit shqiptar përgjatë viteve të luftës në Kosovë (1998-99).
Ferizaj at every step: Journey into the History and Culture of the City
If you are in Ferizaj and want to explore the city's rich history and culture, these spots are great destinations to visit on foot. Starting from the "Sadik Tafarshiku" Public Library, which carries old stories and important events, to the "Adriana Abdullahu" City Theater, which has been the center of dramatic art for decades, to the Art Gallery and Historical Archive, of which preserve the cultural and artistic heritage of the city. For a trip back in time, visit the Train Station, the oldest public building of Ferizaj, which preserves memories of painful and historical moments. Every step in these places will help you unravel the history and culture of Ferizaj with a special experience
"Sadik Tafarshiku" Public Library
The library facility was built in 1908, entering among the oldest public buildings in the city of Ferizaj. In the past it served as a Municipality, then as a Pedagogical Entity, and for a while its basement also served as a prison, where many residents of this area suffered severe punishment and mistreatment by the Serbian military-police authorities. After the last war in Kosovo (1998-1999), this building was transformed into a library. The architecture of this building has a structure mainly composed of the influence and interweaving of Austrian and Eastern cultures.
City theater
The City Theater in Ferizaj began to be built in 1924 and was completed in 1927. At first it served as a gymnastics center. From 1943, this facility began to be used for the amateur theater of Ferizaj. The founder of the Theater was Hasan Dyngjeri. This theater has had a considerable number of performances of different genres of dramaturgy. In 2007, the theater changed from an amateur theater to a professional one, and took the name "Adriana Abdullahu". Theater "Adriana Abdullahu" has a rich activity and contribution to the national dramatic art, being for over 50 years, since 1970, the organizer of the largest nationwide Theater Festival.
Art Gallery
The Art Gallery in Ferizaj was established in 2010 by decision of the Municipal Assembly of Ferizaj. This Gallery aims to present and promote visual arts, such as: paintings, sculptures, graffiti, design, architecture, installations and other genres of visual arts. "Ismail Rama" Art Gallery has an activity full of exhibitions, props, workshops, training for young artists, etc. For 12 years, he has realized about 70 collective, national and international exhibitions with the participation of artists from many countries of the world, as well as about 30 individual exhibitions. Having a busy agenda with jubilee events, such as the traditional collective exhibition for February 17 - the day of Kosovo's Independence and the awarding of the "Gursel Sylejmani" award, then the Drawing Biennial, Culture Days, Diaspora Days, Sculpture Biennial , the Caricature Festival, the Photography Exhibition, has become one of the most active Galleries in the country.
The Ferizaj Archive
The Archive facility was built in 1928, where during different historical periods it was used for different functions, such as state security station. The object was in private possession until 1947, when the state owned it.
The Historical Archive of the city of Ferizaj was established on 19.04.1980 by decision of the Municipal Assembly, but the work as a cultural unit started on 01.09.1980. There were a total of 199 municipality records.
Now the Historical Archive includes the city of Ferizaj and the district and operates within the Directorate for Culture, Youth and Sports. Contains 68 funds of various activities (urban planning, education, economy, agriculture, administration, transportation, infrastructure plans, etc.).
The daily functioning of the Archive is as follows: (1) classification of archival material and their maintenance; (2) serving citizens with the documentation they need; (3) reports; (4) acceptance of documents and scientific works of citizens, submitted voluntarily.
Train Station Building
The Train Station building was built in 1873 after the completion of the construction of the railway line. This is the oldest public building in the city. The railway was designed by the French who had also done numerous projects in the territories of the Ottoman Empire. This railway had a very important role in the formation of the city of Ferizaj, which over the years expanded to become a large settlement. The railway was popularly known as "Udha e Frêngut". Also, this railway evokes many memories throughout its existence, making it often the site of many historical events, starting with the infiltration of hundreds of thousands of Jews to Nazi concentration camps during World War II. Also, the memory of the deportation of hundreds of thousands of Kosovo Albanians, as a result of the Serbian violence and genocide perpetrated against the Albanian people during the war years in Kosovo (1998-99), is still fresh in our collective memory.
Të sugjeruara
Ferizaj në çdo hap: Udhëtim në His...
Nëse ndodheni në Ferizaj dhe dëshironi të eksploroni historinë e pasu...
